Sự kiện & Bình luận: Khoa học và công nghệ xuất chúng

Cần khẳng định ngay rằng, việc ra mắt “Sàn giao dịch thông tin công nghệ và thiết bị” là sự kiện mang đậm ý nghĩa của môi trường thương mại hóa cung – cầu sản phẩm khoa học và công nghệ (KH&CN) đã chín muồi, đặc biệt trong bối cảnh đại dịch COVID-19.

Không phải ngẫu nhiên mà đơn vị tổ chức sự kiện (Cục Thông tin KH&CN Quốc gia, Bộ KH&CN) lựa chọn các đơn vị phối hợp là Hội Tự động hóa Việt Nam; Trung tâm Ứng dụng KH&CN và Khởi nghiệp thuộc Hội Nữ trí thức Việt Nam; Hiệp hội Doanh nghiệp khoa học và công nghệ Việt Nam; Hội doanh nhân quốc tế Việt - Âu.

Lựa chọn này xuất phát từ tư duy chiến lược cho sự hình thành và phát triển đồng bộ thị trường KH&CN. Đó cũng là chủ trương lớn được nêu trong nhiều Nghị quyết của Đảng, Luật KH&CN, chiến lược phát triển KH&CN, chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ và của lãnh đạo Bộ KH&CN.

Sự lựa chọn này một lần nữa khẳng định vị trí, vai trò và trách nhiệm quan trọng của các tổ chức xã hội, tổ chức xã hội – nghề nghiệp trong việc hỗ trợ doanh nghiệp nói chung và doanh nghiệp KH&CN nói riêng được ghi trong các luật về doanh nghiệp. Một trong những trách nhiệm trọng tâm đó là thúc đẩy liên kết giữa các doanh nghiệp lớn với các doanh nghiệp khác trong lĩnh vực KH&CN. Nói cách khác, KH&CN phải xuất chúng.

Tại một diễn đàn tầm cỡ quốc tế, bà Carolyn Turk, Giám đốc World Bank tại Việt Nam nhận định: Việt Nam sẽ cần những động lực mới cho tăng trưởng kinh tế, để có thể đạt được tham vọng trở thành một nền kinh tế có thu nhập cao vào năm 2045 và đổi mới sáng tạo sẽ là nền tảng cơ bản trong việc nâng cao thu nhập và cải thiện chất lượng tăng trưởng của nền kinh tế. Nhận định khách quan này càng chứng tỏ chỗ đứng của đổi mới sáng tạo phải giữ vai trò tiên phong. Mà ở đó, không thể thiếu các hoạt động thường xuyên, liên tục, có hệ thống và xuất chúng như "Sàn giao dịch thông tin công nghệ và thiết bị“.

Xuất chúng trong đổi mới sáng tạo cũng phải kể đến lối ra kinh điển từ điểm nghẽn. Báo cáo “Khoa học, Công nghệ và Đổi mới sáng tạo Việt Nam” – một sản phẩm của chương trình hỗ trợ phân tích và tư vấn của World Bankvề nâng cao năng lực đổi mới sáng tạo Việt Nam đưa ra khuyến nghị, đại ý là: Việt Nam nên tái cân đối chính sách phát triển KH&CN và đổi mới sáng tạo, chuyển từ tập trung đầu tư tạo ra công nghệ tiên tiến sang thúc đẩy hấp thụ và phổ biến công nghệ giữa nhóm các doanh nghiệp. Sự lan tỏa công nghệ không chỉ là nghiên cứu và phát triển mà phải có thể mang lại hiệu quả năng suất và chuyển đổi kinh tế đáng kể. Đây chính là điểm mà các can thiệp chính sách và hỗ trợ từ Chính phủ có thể mang lại lợi ích lớn nhất.

KH&CN xuất chúng không còn là thuật ngữ xa lạ. Nó được Thủ tướng Phạm Minh Chính kết luận, nhấn mạnh trong nội dung làm việc với Bộ KH&CN mới đây: Đảng và Nhà nước luôn xác định và khẳng định vai trò, vị trí, tầm quan trọng của KH&CN, luôn coi KH&CN là quốc sách hàng đầu. KH&CN phải hiện hữu trong tất cả các ngành, lĩnh vực, các cấp, các cơ quan, đơn vị, địa phương. Nhận thức đầy đủ về vai trò của KH&CN, đi đôi với sự quan tâm đúng mức, cụ thể, thiết thực của các cấp, các ngành, các địa phương, cơ quan, đơn vị là vấn đề quan trọng số một để KH&CN có thể phát triển và thực hiện tốt vai trò của mình.

Có thể nói, sự xuất chúng của “Sàn giao dịch thông tin công nghệ và thiết bị" là ví dụ điển hình, minh chứng cho việc đầu tư đúng đắn vào đổi mới KH&CN, đã và đang giúp doanh nghiệp Việt Nam khẳng định được chỗ đứng trên thị trường trong nước và quốc tế. Vai trò của người lãnh đạo cùng với thể chế mạnh, đổi mới và sáng tạo trong KH&CN sẽ là chìa khóa để Việt Nam duy trì tốc độ tăng trưởng nhanh, bền vững và đi tắt đón đầu trong giai đoạn phát triển tiếp theo.

Anh hùng lao động - Chủ tịch Hiệp hội KH&CN Việt Nam Hoàng Đức Thảo đã có những nhắn nhủ chí lý về sự xuất chúng của KH&CN: “Tôi vẫn thường chia sẻ với những cộng sự trong công ty, làm gì, nghiên cứu gì cũng phải nghĩ đến người dân, những người trực tiếp hưởng lợi từ những sản phẩm của mình. Chỉ khi đặt con người vào vị trí trung tâm thì chúng ta mới có thể sáng tạo ra những sản phẩm thực sự hữu ích. Đó cũng là điều tôi muốn nhắn nhủ tới các nhà khoa học trẻ. Tôi mong muốn những công trình nghiên cứu khoa học của họ được cuộc sống đón nhận, được ứng dụng trong thực tiễn. Các nhà khoa học trẻ hãy mạnh dạn, tự tin vào chính mình và phải biết thổi bùng niềm đam mê. Bởi chỉ khi ấy mới thành công trên con đường nghiên cứu khoa học vốn rất gian nan”.

Hiểu nôm na theo Từ điển tiếng Việt, “xuất chúng” có nghĩa là vượt hẳn, hơn hẳn mọi người về tài năng và trí tuệ. Nói, việc ra mắt “Sàn giao dịch thông tin công nghệ và thiết bị” như là sự kiện “xuất chúng” về khoa học và công nghệ là vậy!