Thúc đẩy kết nối nhà khoa học và doanh nghiệp, đưa sáng chế y dược vào đời sống

Nhằm tạo diễn đàn trao đổi về lĩnh vực đổi mới sáng tạo và sáng chế, đồng thời giúp những tổ chức, cá nhân hoạt động trong lĩnh vực hiểu biết rõ hơn về các thủ tục, quy định pháp luật về sáng chế nói chung và sáng chế trong lĩnh vực Y dược, công nghệ sinh học nói riêng, Hội sáng chế Việt Nam phối hợp với Trường đại học Y Hà Nội và Cục Sở hữu trí tuệ tổ chức “Diễn đàn đổi mới sáng tạo mở và sáng chế phục vụ phát triển ngành Y Dược và công nghệ sinh học Việt Nam”.

Diễn đàn sẽ giúp nâng cao năng lực nhận thức về sở hữu trí tuệ và đổi mới sáng tạo cho cáccộng đồng xã hội; tạo động lực thúc đẩy sáng chế, đổi mới sáng tạo; Hỗ trợ chuyên sâu về xác lập quyền đối với sáng chế, giải pháp hữu ích và chuyển giao quyền sở hữu trí tuệ và Kết nối truyền thông quảng cáo về đổi mới sáng tạo cùng với sáng chế của ngành Y Dược và công nghệ sinh học.

Tại diễn đàn, ông Lê Huy Anh, Phó cục trưởng Cục Sở hữu trí tuệ Bộ KH-CN, cho biết các nhà nghiên cứu Việt Nam trong lĩnh vực y dược rất ít quan tâm tới hoạt động sáng chế tạo ra sản phẩm phục vụ trực tiếp cho cộng đồng. Người nộp đơn sáng chế y dược chủ yếu là người nước ngoài, người Việt rất ít.

Theo ông Lê Huy Anh, những năm gần đây tình hình nộp đơn đăng ký sáng chế ở Việt Nam có những tiến triển đáng kể. Trong giai đoạn 2005 - 2023, Cục Sở hữu trí tuệ nhận được 18.500 đơn đăng ký sáng chế, trong đó đơn sáng chế lĩnh vực y dược chiếm tỷ lệ 17,7%.

Nhưng riêng năm 2023, tổng số đơn sáng chế được nộp vào Cục Sở hữu trí tuệ là 10.294. Trong đó tổng đơn trong lĩnh vực y dược là 1.446 (chiếm tỷ lệ 14%) Như vậy, tỷ lệ đơn sáng chế y dược có xu hướng giảm (dù con số cụ thể tăng).

Điều đáng nói, đơn sáng chế y dược chủ yếu là của người nước ngoài. Giai đoạn 2005 - 2023, tỷ lệ người nước ngoài nộp đơn sáng chế y dược chiếm hơn 89% trong tổng số đơn sáng chế dược, người Việt Nam có đơn sáng chế y dược chỉ 10,6%.

Riêng năm 2023, tỷ lệ đơn sáng chế y dược của người Việt Nam đạt mức cao nhất trong giai đoạn 2005 - 2023, là 18,3% (265/1.446 đơn).

Liên quan đến những sáng chế hữu ích, TS Trần Thị Ngọc Dung, Trưởng phòng Công nghệ thân môi trường, Viện Công nghệ môi trường, Viện Hàn lâm khoa học và công nghệ Việt Nam chia sẻ tại Diễn đàn về sáng chế Phức hệ nano SCP có tác dụng diệt khuẩn trong môi trường tại các cơ sở y tế. Bà cho biết, sản phẩm này có thể diệt được nhiều loại vi khuẩn khác nhau và virus gây bệnh, phổ diệt khuẩn rộng, thời gian diệt khuẩn và an toàn cho người dùng cũng như môi trường với chi phí hợp lý. Sản phẩm này đã được ứng dụng vào thực tế nhưng chưa được phổ rộng.

Hiện nay, các chất diệt khuẩn sử dụng trong nước chủ yếu là nhập khẩu, các doanh nghiệp trong nước cũng chưa chú ý nhiều đến loại sản phẩm này.

Bà cũng chia sẻ mộtsáng chế khác từ phức hệ Nano bạc, sử dụng trong chăm sóc, điều trị vết thương cho bệnh nhân cao tuổi, bệnh nhân tiểu đường bị các vết thương loét, đó là dung dịch rửa vết thương và đắp vết thương, đặc biệt là các vết thương hoại tử khó lành do vi khuẩn khó diệt, do vi khuẩn kháng kháng sinh hoặc do cơ thể bệnh nhân không đáp ứng với thuốc hiện tại.

Bộ sáng chế này sử dụng nano và một số thành phần khống chế các vi sinh vật của vết thương phát triển, đồng thời thúc đẩy quá trình liền vết thương nhanh, hiệu quả điều trị tốt.

Tuy nhiên theo các chuyên gia tại Diễn đàn, để thương mại hoá các sản phẩm nghiên cứu và sản phẩm sở hữu trí tuệ không hề đơn giản và nếu không được đưa vào thực tế thì những nghiên cứu này vô cùng lãng phí. Vì vậy, rất cần sự kết nối giữa các nhà nghiên cứu với doanh nghiệp để những sản phẩm này có thể đi vào đời sống và phát huy hiệu quả cao nhất.

Cùng quan điểm trên, PGS.TS Kim Bảo Giang, Phó Hiệu trưởng Trường Đại học Y Hà Nội cho biết, nhà trường cũng tập trung cho công tác nghiên cứu khoa học trong lĩnh vực y tế, song công tác nghiên cứu sáng chế vẫn còn khiêm tốn. Tới đây, Trường sẽ đầu tư nhiều hơn đối với công tác đổi sáng tạo cũng như phát triển các sáng chế trong nghiên cứu y học, để thúc đẩy tốt hơn việc ứng dụng khoa học công nghệ trong đào tạo và chăm sóc sức khỏe người dân.

Ông Vũ Mạnh Hùng, Phó Chủ tịch Hội Sáng chế Việt Nam cũng nhấn mạnh, việc phối hợp giữa các nhà khoa học, các đơn vị nghiên cứu với doanh nghiệp là rất quan trọng. Thông qua các sáng chế trong nước, chúng ta tiết kiệm được rất nhiều chi phí từ sản xuất đến nhân lực. Đặc biệt, người bệnh, cơ sở y tế được tiếp cận với những sáng chế nhanh hơn, hiệu quả hơn và chi phí hợp lý hơn.