Nhà khoa học của nhà nông 2025 đến từ Đắk Lắk và công nghệ "độc", biến vùng cát trắng ven biển miền Trung thành vựa tôm

Vừa quản lý, vừa lăn lộn cùng bà con nông dân
 

Năm 1989, sau khi tốt nghiệp ngành nuôi trồng thủy sản, chàng trai trẻ Lê Hữu Tình không chọn thành phố để lập nghiệp mà trở về quê hương. Lúc ấy, nghề nuôi tôm ở Phú Yên và nhiều vùng ven biển miền Trung vẫn còn manh mún, phụ thuộc kinh nghiệm “cha truyền con nối”.
 

Ông nhớ lại: “Ngày đó bà con nuôi tôm chủ yếu dựa vào may rủi. Dịch bệnh đến thì trắng tay, người dân không biết bấu víu vào đâu. Tôi nghĩ mình phải làm gì đó để áp dụng kiến thức đã học, giúp bà con bớt khổ.”
 

Ông Lê Hữu Tình, từ một người miệt mài nghiên cứu, ông trở thành 1 trong 32 Nhà khoa học của nhà nông 2025. Ảnh: Viết Niệm
 

Từ trăn trở ấy, năm 2006, Công ty TNHH Thủy sản Đắc Lộc chính thức ra đời. Mục tiêu ban đầu là nghiên cứu và chuyển giao công nghệ nuôi tôm tiên tiến cho nông dân. Xa hơn, Đắc Lộc hướng đến một nền thủy sản bền vững, xanh, sạch, an toàn – một hướng đi mới mẻ với ngành thủy sản lúc bấy giờ.
 

Ở vị trí Phó Giám đốc, ông Tình không chỉ ngồi bàn giấy mà luôn trực tiếp xuống ao nuôi, cùng bà con theo dõi từng mẻ tôm. Từ những năm 2000, ông đã dầm mình ngoài nắng, cùng ngư dân loay hoay với dịch bệnh hoành hành, nguồn nước ngầm cạn kiệt và những vùng cát ven biển bỏ hoang.
 

Ông cũng là tác giả, đồng tác giả của nhiều đề tài nghiên cứu có giá trị thực tiễn. Đề tài cấp quốc gia: Hoàn thiện công nghệ nuôi thương phẩm tôm hùm trong bể trên bờ tại vùng bãi ngang tỉnh Phú Yên (2018 – 2021); Nghiên cứu quy trình nuôi tôm thẻ chân trắng trên cát bằng nước biển ven bờ miền Trung, đảm bảo an toàn thực phẩm và dịch bệnh.
 

Năm 2018, ông Tình là 1 trong 53 gương mặt tiêu biểu để vinh danh là những "Nhà khoa học của nhà nông". Ảnh: Viết Niệm
 

Năm 2018, ông Tình là 1 trong 53 gương mặt tiêu biểu để vinh danh là những "Nhà khoa học của nhà nông" vì có nhiều thành tích trong phát triển nông nghiệp, nông thôn và nông dân.

 

Không chỉ trong phạm vi doanh nghiệp, uy tín của ông còn lan rộng khi từng giữ nhiều vai trò quan trọng: Ủy viên BCH Trung ương Hội Nghề cá Việt Nam, Phó Chủ tịch Hội Nghề cá Phú Yên, Ủy viên BCH Hội Nông dân tỉnh Phú Yên.
 

“Cứu nghề” tôm bằng công nghệ Green House
 

Khoảng năm 2014, dịch bệnh hoại tử gan tụy cấp (EMS) lan rộng, hàng loạt hộ nuôi tôm trắng tay. Phú Yên lúc ấy chứng kiến cảnh nhiều vùng nuôi bị bỏ hoang, ngư dân rơi vào cảnh nợ nần chồng chất.
 

“Nhìn bà con ngồi thẫn thờ bên những ao nuôi trống rỗng, tôi thấy mình phải làm gì đó,” ông Tình nhớ lại. Từ trăn trở ấy, ông cùng cộng sự nghiên cứu, thử nghiệm và rồi thành công với quy trình nuôi tôm thẻ chân trắng trong nhà lưới công nghệ Green House.
 

Mô hình này ương tôm giống đến giai đoạn PL40, giúp tôm có sức đề kháng cao, rút ngắn thời gian nuôi từ 100 ngày xuống 60-75 ngày, giảm 15-20% chi phí thức ăn, tăng 20-30% năng suất. Quan trọng hơn, người nuôi không còn phụ thuộc kháng sinh, nguồn nước thải sạch hơn, an toàn cho môi trường.
 

Mô hình nuôi tôm bằng công nghệ Green House là một trong những thành công lớn của ông Lê Hữu Tình. Ảnh: NVCC
 

Thành công này không chỉ giúp hàng trăm hộ nuôi gỡ khó mà còn mang về cho ông Giải thưởng Bông lúa vàng Việt Nam 2015 và đưa tên tuổi ông vào Sách vàng sáng tạo Việt Nam 2017.
 

Không dừng lại ở đó, ông Tình cùng cộng sự tiếp tục dấn thân với một thách thức lớn hơn: Nuôi tôm trên cát bằng nước biển ven bờ.
 

Trước kia, vùng cát ven biển Phú Yên bị xem là “đất chết”, không canh tác được, chỉ bỏ hoang. Ông Tình đã cải tạo những vùng đất ấy thành ao nuôi, tận dụng nguồn nước biển ven bờ giàu vi khoáng để nuôi tôm.

Kết quả thật bất ngờ: Mỗi hecta nuôi cho sản lượng 30-40 tấn/vụ, tôm chắc thịt, thơm ngon, được nhiều thị trường ưa chuộng. Mô hình không chỉ mang lại hiệu quả kinh tế cao mà còn giúp bảo vệ nguồn nước ngầm, hạn chế ô nhiễm môi trường.
 

“Người ta nói cát chỉ có thể mọc phi lao, nhưng chúng tôi đã biến cát thành ao tôm, nuôi dưỡng cả một vùng quê,” ông Tình cười hiền.
 

Hướng tới phát triển nuôi biển công nghệ cao
 

Với mục tiêu vừa bảo đảm chất lượng sản phẩm đầu ra, vừa sản xuất theo quy mô công nghiệp, Thủy sản Đắc Lộc đã xây dựng quy trình nuôi khép kín, đồng thời ứng dụng công nghệ tự động hóa một số công đoạn sản xuất để mang lại hiệu quả cao.
 

Ngoài ra, việc đầu tư cơ sở hạ tầng đồng bộ từ nhà lưới, hệ thống phòng thí nghiệm hiện đại đến các trang thiết bị nuôi cũng được công ty chú trọng.
 

Cùng với đó, hệ thống phòng thí nghiệm hiện đại cùng với đội ngũ nhân sự đào tạo bài bản góp phần quan trọng trong công tác kiểm tra chất lượng các yếu tố đầu vào, giám sát yếu tố ảnh hưởng đến chất lượng trong quá trình sản xuất và kiểm định được sản phẩm đầu ra bảo đảm chỉ tiêu an toàn thực phẩm, an toàn dịch bệnh.
 

Ngoài ra, tự động hóa một số khâu như cho tôm ăn tự động, đo môi trường tự động, điện năng tự động cũng là phương pháp hỗ trợ đắc lực cho quá trình nuôi, giúp quản lý lượng thức ăn, môi trường nuôi một cách dễ dàng, liên tục và hiệu quả, giảm công lao động mà vẫn tăng hiệu suất công việc.
 

Dưới sự điều hành của ông Tình, Đắc Lộc không chỉ là một doanh nghiệp sản xuất mà còn là chỗ dựa cho người dân địa phương. Ảnh: NVCC
 

Dưới sự điều hành của ông Tình, Đắc Lộc không chỉ là một doanh nghiệp sản xuất mà còn là chỗ dựa cho người dân địa phương. Công ty đã tạo công ăn việc làm ổn định cho hàng trăm lao động, tham gia xây dựng nông thôn mới, làm đường bê tông, lắp đèn chiếu sáng, trao học bổng, xây nhà tình nghĩa cho các gia đình chính sách.