Báo cáo đột phá về bộ gen của cá nheo xanh

Bùi Quốc Khánh
Một nhóm nghiên cứu của Đại học Auburn đã trở thành những người đầu tiên lập bản đồ hệ gen chất lượng cao của cá nheo xanh - một trong những loài then chốt của ngành nuôi trồng thủy sản Hoa Kỳ.

ca-nheo-xanh-1661278492.jpg

Nghiên cứu sinh sau tiến sĩ của Đại học Auburn Baofeng Su. Su là thành viên của nhóm nghiên cứu Auburn, gần đây đã trở thành người đầu tiên lập bản đồ hệ gen chất lượng cao của cá nheo xanh.

Bộ gen, được công bố trên tạp chí GigaScience, là yếu tố cần thiết để cải thiện di truyền bằng cách sử dụng chỉnh sửa gen hoặc chọn lọc hỗ trợ bộ gen và sẽ hỗ trợ việc nâng cao di truyền của các giống cá da trơn tốt hơn cho ngành nuôi cá da trơn trị giá hàng triệu đô la, theo thông tin được công bố từ Auburn.

Nuôi cá da trơn là ngành nuôi trồng thủy sản lớn nhất ở Mỹ, chiếm khoảng 70% tổng sản lượng nuôi trồng thủy sản của quốc gia. Cá chủ yếu được sử dụng cho mục đích nuôi là cá lai tạo bằng giữa cá nheo đực với cá nheo cái.

Theo Xu Wang, phó giáo sư về bộ gen so sánh trong sức khỏe động vật, người đứng đầu dự án cho biết: “Cá nheo lai có khả năng tăng trưởng và kháng bệnh vượt trội.

“Tăng trưởng nhanh hơn đồng nghĩa với lợi nhuận nhiều hơn. Ban đầu, cá nuôi chủ yếu là cá nheo, nhưng ba mầm bệnh vi khuẩn chính đã dẫn đến thiệt hại 40% sản lượng và thiệt hại kinh tế hàng năm hơn 100 triệu đô la chỉ riêng ngành nuôi cá da trơn Hoa Kỳ. Sự kết hợp lai giữa cá nheo xanh và cá nheo Mỹ đã cải thiện khả năng kháng bệnh và giảm tỷ lệ tử vong xuống một nửa”.

Mặc dù vậy, Wang nói rằng cần phải cải thiện hơn nữa di truyền bằng các phương pháp di truyền.

Wang cho biết thêm: “Bộ gen cá nheo Mỹ được lập bản đồ vào năm 2016 bởi phòng thí nghiệm của John Liu tại Auburn [nay thuộc Đại học Syracuse], nhưng bộ gen của cá nheo xanh không có sẵn cho đến khi chúng tôi công bố. “Bộ gen cá nheo xanh chất lượng cao của chúng tôi giải quyết các nhu cầu cấp thiết để đạt được mục tiêu dài hạn là cải thiện tốc độ tăng trưởng, sử dụng thức ăn, chống căng thẳng, bệnh tật và sinh sản”.

Wang từng là tác giả chính của bài báo GigaScience, được hỗ trợ bởi Haolong Wang, một nghiên cứu sinh về khoa học y sinh. Các nhà nghiên cứu thú y đã hợp tác chặt chẽ với nhóm do Giáo sư Rex Dunham dẫn đầu, một cơ quan được quốc tế công nhận trong việc nâng cao di truyền và chỉnh sửa gen của cá da trơn.

Dunham nói: “Đây là một bước tiến tuyệt vời. “Đã có nhiều dự án nâng cao di truyền liên quan đến chuyển gen và chỉnh sửa gen đã không thể thực hiện được đối với cá nheo xanh nếu không có nó. Do đó, chúng tôi không thể làm công việc song song với những gì chúng tôi đang làm với cá nheo Mỹ. Vì sự lai tạo giữa cá nheo Mỹ và cá nheo xanh là loại di truyền tốt nhất cho ngành cá da trơn, điều đó cũng đặt ra những hạn chế về những gì chúng ta có thể làm với những công cụ này để cải thiện con lai.

“Cái rào chắn đó giờ đã biến mất. Có sẵn bộ gen của cá nheo xanh sẽ mở ra một kho tàng khổng lồ mà chúng ta có thể sử dụng cho các phương pháp tiếp cận khác, chẳng hạn như chọn lọc dựa trên chỉ thị phân tử và cũng cung cấp cho chúng ta nhiều công cụ khác để phân biệt và theo dõi các loại di truyền khác nhau của cá nheo xanh. Nhờ nghiên cứu này, chúng tôi ít bị hạn chế hơn nhiều so với trước đây”.

ĐĂNG KÝ HỘI VIÊN