Tăng cường đầu tư tư nhân: yếu tố sống còn
Chính phủ Việt Nam đã đưa ra cam kết mạnh mẽ về việc thực hiện các mục tiêu phát triển bền vững (SDGs) với Kế hoạch hành động quốc gia thực hiện Chương trình nghị sự 2030. Trong nhiều văn bản pháp luật, khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo được coi là một trong những động lực chính thúc đẩy phát triển kinh tế xã hội ở Việt Nam, đồng thời là yếu tố hỗ trợ chính để đạt được SDGs.
Tuy nhiên, đầu tư công và tư nhân của Việt Nam vào khoa học và công nghệ tương đối thấp so với mức trung bình toàn cầu. Ở mức 0,5% GDP, tỷ lệ đầu tư thấp hơn gần 5 lần so với tỷ lệ đầu tư vào khoa học công nghệ trung bình trên thế giới là 2,23%.
Tại hội thảo “Thu hút đầu tư tư nhân vào phát triển khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo Việt Nam, hướng tới các mục tiêu phát triển bền vững” sáng 10/12 tại Hà Nội, Thứ trưởng Bộ Khoa học & Công nghệ Việt Nam Trần Văn Tùng khẳng định, đầu tư tư nhân cho khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo ngày càng gia tăng so với đầu tư công và khung pháp lý cũng dần được cải thiện.
Tuy nhiên, số lượng doanh nghiệp đầu tư cho hoạt động nghiên cứu, phát triển và đổi mới sáng tạo tương đối thấp. Đồng thời việc sử dụng quỹ phát triển khoa học công nghệ trong doanh nghiệp còn khiêm tốn. Tăng cường đầu tư tư nhân trong phát triển khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo hướng tới các mục tiêu phát triển bền vững là yếu tố sống còn để thúc đẩy phát triển kinh tế xã hội ở Việt Nam.
Các diễn giả và khách mời đã phân tích rào cản cũng như cơ hội khơi thông đầu tư tư nhân nhằm thúc đẩy sự phát triển của khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo ở Việt Nam. Đồng thời chia sẻ những kinh nghiệm trên thế giới trong việc thu hút đầu tư tư nhân vào phát triển khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo, trao đổi về các lĩnh vực đầu tư hướng đến các SDG tại Việt Nam với mục đích tạo ra tác động lớn hơn đối với xã hội, môi trường và nền kinh tế.
Bà Ramla Khalidi - Trưởng đại diện thường trú của UNDP tại Việt Nam đánh giá cao cam kết mạnh mẽ của Chính phủ Việt Nam trong việc tăng cường các nguồn tài chính để phát triển khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo.
Đưa ra các khuyến nghị về tài chính cho khoa học và công nghệ, bà Ramla Khalidi cho rằng, điều quan trọng đầu tiên là cần phát triển khu vực doanh nghiệp bằng cách thúc đẩy cải cách doanh nghiệp nhà nước nhằm củng cố môi trường đầu tư kinh doanh tổng thể về cạnh tranh, tiếp cận tài chính và các yêu cầu hành chính.
“Một chương trình thí điểm hợp tác công - tư được điều chỉnh phù hợp cho nghiên cứu và phát triển (R&D) và đổi mới sáng tạo có thể giúp tập trung và tận dụng các nguồn lực, đồng thời cải thiện hợp tác giữa các chủ thể nghiên cứu công và doanh nghiệp, bao gồm cả các công ty nước ngoài.
Để khuyến khích các doanh nghiệp thuộc mọi loại hình sở hữu đầu tư vào khoa học và công nghệ, đặc biệt là trong các ngành công nghệ cao và sáng tạo và các ngành công nghiệp bổ trợ, cần sử dụng một loạt các ưu đãi và không khuyến khích về thuế để thu hút vốn đầu tư, cả từ trong nước và các nguồn lực nước ngoài, vào các lĩnh vực ưu tiên này”, Trưởng đại diện thường trú của UNDP tại Việt Nam chia sẻ.
Gợi mở lĩnh vực có cơ hội đầu tư
Tại hội thảo, Ban tổ chức đã công bố Bản đồ cơ hội đầu tư hướng đến các mục tiêu SDG tại Việt Nam. Bản đồ được thực hiện với sự hỗ trợ của Trung tâm Thực hành và Đầu tư tạo tác động (CIIP), đối tác chính của SDG Impact tại khu vực ASEAN.
Bản đồ này được xây dựng nhằm cung cấp cho các nhà hoạch định chính sách, nhà đầu tư và các bên liên quan thông tin thị trường để định hướng dòng vốn và các hoạt động theo các chủ điểm đầu tư, mô hình kinh doanh phù hợp với SDG, được gọi là lĩnh vực có cơ hội đầu tư tiềm năng. Đây là cơ sở để Việt Nam đầu tư vào các lĩnh vực SDG ưu tiên nhằm thực hiện mục tiêu kép là tạo lợi nhuận và đạt được các kết quả về môi trường, xã hội.
Bản đồ sẽ giúp định hướng cho khu vực tư nhân về các lĩnh vực đang cần đầu tư nhất trong nước, đồng thời khuyến khích áp dụng đổi mới khoa học công nghệ và nỗ lực để hiện thực hóa các lĩnh vực có cơ hội đầu tư. Sử dụng phương pháp luận chặt chẽ của SDG Impact, Bản đồ đã xác định được 14 lĩnh vực có cơ hội đầu tư trên 6 ngành cần ưu tiên đầu tư SDG và phù hợp với các chính sách của Chính phủ, bao gồm: giáo dục, y tế, thực phẩm & đồ uống, cơ sở hạ tầng, năng lượng tái tạo và dịch vụ tài chính.
Bản đồ cũng xác định 7 cơ hội mở là các lĩnh vực có tiềm năng đầu tư, phù hợp với nhu cầu phát triển của quốc gia nhưng Chính phủ cần cải thiện hơn nữa chính sách nhằm thúc đẩy sự tham gia đầu tư của khu vực tư nhân. Thông tin thị trường từ Bản đồ được cung cấp miễn phí trên nền tảng cơ hội đầu tư SDG.
Bà Dawn Chan - Giám đốc Điều hành của CIIP, cho biết, bản đồ nhà đầu tư SDG Việt Nam cung cấp thông tin thị trường quan trọng cho các nhà đầu tư mong muốn đầu tư bền vững vào Việt Nam. CIIP tin rằng đầu tư tác động có thể đóng vai trò là một đòn bẩy hiệu quả để đạt được mục tiêu bền vững.
"Chúng tôi vui mừng được tham gia hỗ trợ xây dựng Bản đồ nhà đầu tư cho Việt Nam. Đây là công cụ quan trọng để các bên tham gia khu vực công và tư nhân có thể sử dụng nhằm hướng nguồn vốn đến các lĩnh vực tạo tác động lớn và góp phần đạt được các mục tiêu SDG của Việt Nam. Cùng với UNDP và Bộ Khoa học và Công nghệ Việt Nam, chúng tôi mong muốn tạo ra nhiều hơn nữa các cơ hội hợp tác để thúc đẩy đầu tư bền vững tại Việt Nam", Giám đốc Điều hành của CIIP nói.
Bà Fabienne Michaux, Giám đốc SDG Impact chia sẻ niềm vinh dự được hỗ trợ Chính phủ Việt Nam trong những nỗ lực phi thường nhằm thúc đẩy sự phát triển của quốc gia, hướng đến đạt được Chương trình nghị sự 2030 về phát triển bền vững. Khu vực tư nhân sẽ đóng vai trò quan trọng trong quá trình chuyển đổi và Bản đồ nhà đầu tư SDG Việt Nam nhằm hỗ trợ các nhà đầu tư dễ dàng xác định và từ đó phân bổ nguồn vốn cho các lĩnh vực tạo tác động lớn nhất.
