Việt Nam là quốc gia biển với hơn 3.200 km đường bờ biển, việc phát triển nền kinh tế biển và ven biển không chỉ là một nhiệm vụ, mà còn là mục tiêu chiến lược dài hạn. Thời gian qua, các chương trình khoa học và công nghệ biển cấp quốc gia và cấp bộ đã có những đóng góp quan trọng, thúc đẩy sự phát triển kinh tế biển theo hướng bền vững, thông qua việc nghiên cứu và ứng dụng các công nghệ mới.
Đáng chú ý, các nghiên cứu đã giúp phát hiện và làm rõ các đặc trưng cơ bản về điều kiện tự nhiên, tài nguyên thiên nhiên và môi trường biển. Nhờ đó, các nhà khoa học có thể đưa ra những dự báo triển vọng và đánh giá tiềm năng cho việc phát triển bền vững biển và kinh tế biển. Các công nghệ tiên tiến trong điều tra, kiểm soát tài nguyên và bảo vệ môi trường biển cũng đã được áp dụng thành công, góp phần khắc phục sự cố môi trường và ứng phó với biến đổi khí hậu.
Chương trình khoa học và công nghệ trọng điểm cấp quốc gia giai đoạn 2016-2020 cũng đã xây dựng cơ sở dữ liệu và các mô hình công nghệ phát triển kinh tế biển. Những công trình như mô hình phát triển bền vững các vùng cửa sông, hệ thống đảo và công nghệ khai thác, nuôi trồng, chế biến nguồn lợi sinh vật đã tạo ra nhiều thành tựu đáng kể. Ngoài ra, các giải pháp công nghệ như giảm thiểu xói lở bờ biển, dự báo khí tượng thủy văn, môi trường và thiên tai biển cũng đã góp phần bảo vệ tài nguyên và giữ vững an ninh trên biển.
Phát triển nền kinh tế biển và ven biển không chỉ là một nhiệm vụ, mà còn là mục tiêu chiến lược dài hạn của nước ta.
Khoa học và công nghệ biển không chỉ đóng vai trò bảo vệ môi trường và tài nguyên biển, mà còn tạo ra nhiều giá trị kinh tế, giúp cải thiện đời sống người dân vùng ven biển và đảo. Các nghiên cứu đã góp phần nâng cao hiệu quả đánh bắt xa bờ, phát triển nuôi trồng thủy sản và xóa đói giảm nghèo, từ đó tạo ra các sản phẩm tiêu dùng nội địa và xuất khẩu, góp phần phát triển kinh tế biển bền vững.
Tuy nhiên, theo ông Nguyễn Đức Toàn - Cục trưởng Biển và Hải đảo Việt Nam (Bộ TN&MT), việc ứng dụng khoa học công nghệ trong phát triển kinh tế biển vẫn còn tồn tại nhiều thách thức. Chất lượng nghiên cứu chưa đồng đều và hiệu quả ứng dụng chưa cao. Chủ đề nghiên cứu còn tập trung nhiều ở ven bờ mà ít chú trọng đến vùng biển sâu, biển xa.
Để đạt được các mục tiêu đề ra trong Chiến lược phát triển bền vững kinh tế biển Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045, cần có thêm nhiều nghiên cứu và ứng dụng công nghệ sâu rộng hơn.
Bên cạnh những thành tựu đã đạt được, việc nghiên cứu và ứng dụng khoa học công nghệ biển cần tiếp tục phát triển để giải quyết các vấn đề còn tồn đọng. Chỉ khi đó, Việt Nam mới có thể thực sự tận dụng hết tiềm năng của kinh tế biển, đóng góp vào sự phát triển bền vững của đất nước.
Duy Khánh
