100% các bộ, ngành, địa phương đều có chỉ số tăng so với năm 2021
So với năm 2021, tốc độ tăng trưởng chỉ số chuyển đổi số quốc gia năm 2022 có chậm lại, nhưng các chỉ số thành phần về chính phủ số, kinh tế số và xã hội số vẫn duy trì tốc độ tăng trưởng cao (45-55%). Điều này có nghĩa là càng lên mức cao, thì việc tăng điểm sẽ càng khó khăn. Chỉ số tổng hợp cấp tỉnh có mức tăng trưởng mạnh hơn chỉ số tổng hợp cấp bộ. Năm 2022, 100% các bộ, địa phương đều có chỉ số tăng so với năm 2021, điều này phản ánh một cách tương đối trong năm 2022, cả hệ thống chính quyền các cấp đều nỗ lực, nhưng mức độ nỗ lực khác nhau sẽ có kết quả khác nhau.
Nỗ lực của các bộ, ngành, địa phương thời gian qua được đền đáp bằng nhiều kết quả bước đầu đáng ghi nhận, giúp nâng cao chất lượng cung cấp dịch vụ công theo hướng "lấy người sử dụng làm trung tâm", nâng cao hiệu quả quản lý, chỉ đạo, điều hành của lãnh đạo các cấp "dựa trên dữ liệu số", nâng cao năng suất lao động của đội ngũ công chức, viên chức, người lao động của cơ quan nhà nhà nước "dựa trên nền tảng số, dữ liệu số", đẩy mạnh phát triển kinh tế - xã hội, tăng năng suất lao động, thúc đẩy đổi mới sáng tạo và nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia.
Sau 2 năm dẫn đầu vào các năm 2020 và 2021, đến năm 2022, Bộ Tài chính giảm hạng 1 bậc, xếp thứ 2. Năm 2022, Bộ Kế hoạch và Đầu tư đứng số 1 ở tất cả các chỉ số chính, Bộ Kế hoạch và Đầu tư cũng kiện toàn, đổi tên Trung tâm Tin học thành Trung tâm Công nghệ thông tin và chuyển đổi số. Bộ Xây dựng tăng hạng mạnh nhất (tăng 5 bậc), thể hiện sự quan tâm mạnh mẽ và bắt đầu vào cuộc hành động để cải thiện chỉ số nhận thức và chỉ số nhân lực. Bộ Tư pháp giảm hạng mạnh nhất (giảm 5 bậc).
Đối với khối bộ, ngành không cung cấp dịch vụ công: xếp đầu tiên là Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam. Ủy ban Quản lý Vốn Nhà nước tại doanh nghiệp có sự bứt phá mạnh mẽ nhất (tăng 6 bậc), từ xếp cuối vào năm 2021 lên xếp thứ 2 vào năm 2022.
Khối địa phương: 10 địa phương xếp đầu bảng, từ vị trí thứ 1 đến vị trí thứ 10, lần lượt là: TP Đà Nẵng, TP Hồ Chí Minh, Quảng Ninh, Thừa Thiên - Huế, TP Cần Thơ, Lạng Sơn, Bắc Ninh, Thái Nguyên, Bắc Giang, Nam Định. 10 địa phương xếp cuối bảng, từ vị trí thứ 54 đến vị trí thứ 63, lần lượt là: An Giang, Quảng Trị, Thái Bình, Hà Giang, Cà Mau, Phú Yên, Bạc Liêu, Cao Bằng, Gia Lai, Bắc Kạn.
Các địa phương thực hiện tuyên truyền phổ biến về chuyển đổi số qua đầy đủ các kênh truyền thông như: Cổng Thông tin điện tử; chuyên trang về chuyển đổi số; báo điện tử của tỉnh; Đài Phát thanh - Truyền hình tỉnh; hệ thống truyền thanh cơ sở với tần suất thường xuyên liên tục (1 tuần/1 lần). Tiêu biểu là TP Đà Nẵng, Lạng Sơn, Yên Bái, Thanh Hóa, Ninh Bình, Ninh Thuận, Bình Dương, Quảng Ngãi, Lào Cai. Bên cạnh đó, việc ban hành đầy đủ các văn bản về chuyển đổi số, gồm: Nghị quyết của Cấp ủy, Kế hoạch hành động theo giai đoạn, theo từng năm của Cấp chính quyền; tổ chức hội nghị phổ biến, hướng dẫn, quán triệt; ban hành các chính sách khuyến khích người dân sử dụng dịch vụ công trực tuyến, hỗ trợ doanh nghiệp vừa và nhỏ chuyển đổi số... cũng được chỉ đạo sát sao ở một số địa phương như: TP Đà Nẵng, TP Hồ Chí Minh, Quảng Ninh, Thừa Thiên - Huế, Bắc Ninh, Bắc Giang, TP Hải Phòng, Vĩnh Phúc, Ninh Bình, Quảng Ngãi, Bình Định, Hưng Yên, Long An, Bà Rịa - Vũng Tàu.
Về hạ tầng số: quan tâm triển khai, phổ cập mạng băng rộng cáp quang đến hộ gia đình; phổ cập điện thoại thông minh đến người dân; triển khai Trung tâm dữ liệu phục vụ chuyển đổi số theo hướng sử dụng công nghệ điện toán đám mây đáp ứng yêu cầu kỹ thuật của Bộ Thông tin và Truyền thông; triển khai các nền tảng số dùng chung và bắt đầu có ứng dụng trí tuệ nhân tạo.
Về nhân lực số: thành lập Tổ công nghệ số cộng đồng đến tận thôn, xóm và hoạt động hiệu quả; định kỳ tối thiểu một năm một lần tổ chức bồi dưỡng, tập huấn về chuyển đổi số cho cán bộ, công chức, viên chức; tổ chức bồi dưỡng, tập huấn kỹ năng số cho người lao động; người dân được phổ cập kỹ năng số cơ bản trên Nền tảng học trực tuyến mở đại trà của Bộ Thông tin và Truyền thông.
Về an toàn, an ninh mạng: điểm cảnh báo đỏ là giá trị của chỉ số an toàn thông tin mạng năm 2022 tuy đã có tăng trưởng trên 46% so với năm 2021, nhưng vẫn ở mức thấp, dưới mức trung bình, mới chỉ đạt 0,48. Do đó, đây tiếp tục là vấn đề cần đặc biệt quan tâm trong năm 2023. Để đáp ứng yêu cầu bảo đảm an toàn, an ninh mạng ở mức cơ bản phục vụ kết nối, chia sẻ dữ liệu, thời gian qua, Bộ Thông tin và Truyền thông đã hỗ trợ các bộ, ngành, địa phương. Đến nay, 63/63 địa phương đã đáp ứng mức cơ bản. Đối với 24 bộ, ngành có hệ thống cần kết nối, chia sẻ dữ liệu, 10/24 bộ, ngành đã hoàn thành và đã được đánh giá, xác nhận; 7/24 bộ, ngành đã hoàn thành và đang chờ được đánh giá, xác nhận; 7/24 bộ, ngành đang được Bộ Thông tin và Truyền thông hỗ trợ nhưng vẫn chưa hoàn thành.
Bài học cho các mô hình thành công chung
Tổng kết mô hình thành công chung cho các bộ, ngành, địa phương là sự vào cuộc trực tiếp của người đứng đầu. Chuyển đổi số thay đổi cách làm, mà để thay đổi cách làm thì người đứng đầu là quyết định. Chuyển đổi số lại chú trọng vào người sử dụng. Vì vậy, chuyển đổi số cần người đứng đầu quan tâm, vào cuộc trực tiếp, đặt ra bài toán, chỉ ra cần làm và thay đổi gì. Doanh nghiệp công nghệ đưa ra giải pháp. Người đứng đầu tiên phong sử dụng và quyết liệt chỉ đạo việc sử dụng trong toàn bộ cơ quan, tổ chức.
Đối với các bộ/ngành, tổng kết mô hình thành công đặc trưng cho cho thấy, việc kiện toàn, đổi tên hoặc bổ sung nội hàm chức năng chuyển đổi số ngành, lĩnh vực cho đơn vị chuyên trách về công nghệ thông tin là cần thiết. Khi được trao thêm sứ mệnh về việc tham mưu chuyển đổi số ngành, lĩnh vực, khi được giao chính danh nhiệm vụ, thì sẽ kích hoạt sự thay đổi của đơn vị chuyên trách về công nghệ thông tin. Tự họ sẽ thúc đẩy tuyên truyền, phổ biến nâng cao nhận thức, bồi dưỡng tập huấn kỹ năng, tổ chức phát triển và thúc đẩy sử dụng các nền tảng, hình thành nên các cơ sở dữ liệu, kết nối, chia sẻ dữ liệu và bảo đảm an toàn, an ninh mạng.
Đối với mô hình thành công đặc trưng cho các địa phương là thúc đẩy phát triển đều cả 3 trụ cột là chính phủ số, kinh tế số và xã hội số. Tuỳ đặc thù từng địa phương tại từng thời điểm cụ thể có thể nhấn mạnh vào yếu tố lợi thế, hoặc khắc phục yếu tố hạn chế của mình để phát triển.
