Chung tay phát triển hệ sinh thái khởi nghiệp sáng tạo
Các đại biểu tham quan gian hàng tại Triển lãm sản phẩm/dịch vụ khởi nghiệp sáng tạo.
“Chung tay phát triển hệ sinh thái khởi nghiệp sáng tạo” là chủ đề của Techfest Vietnam 2024. Đây là sự kiện thường niên lớn nhất hội tụ các cá nhân, tổ chức, mạng lưới hỗ trợ khởi nghiệp sáng tạo trong nước, quốc tế dành cho cộng đồng khởi nghiệp sáng tạo. Đây cũng là dịp quảng bá hình ảnh hệ sinh thái khởi nghiệp Việt năng động, sẵn sàng chào đón sự hợp tác cùng phát triển từ các đối tác trong nước, quốc tế. Hơn 3.000 startup cùng với 140 trường đại học, viện nghiên cứu đang cùng nhau tạo nên một hệ sinh thái khởi nghiệp sáng tạo sôi động và đa dạng tại Việt Nam. Trong thời gian gần đây, nhiều doanh nghiệp lớn, các tập đoàn ở nước ngoài và cộng đồng kiều bào đã tham gia vào sự phát triển của hệ sinh thái khởi nghiệp sáng tạo tại Việt Nam.
Các đại biểu cắt băng Khai mạc triển lãm các sản phẩm/dịch vụ khởi nghiệp sáng tạo.
Trong khuôn khổ của Techfest Vietnam 2024, các hoạt động chính diễn ra bao gồm: Lễ khai mạc và triển lãm trưng bày sản phẩm, dịch vụ khởi nghiệp sáng tạo; Diễn đàn chính sách khởi nghiệp quốc gia; Chung kết Cuộc thi Tìm kiếm tài năng khởi nghiệp sáng tạo Quốc gia và nhiều phiên hội nghị, hội thảo, chuyên đề, cuộc thi khác. Năm nay, các làng công nghệ của Techfest tập trung thể hiện chiều sâu trong nhiều lĩnh vực như tự động hóa, vật liệu, công nghệ thân thiện môi trường, IoT, thực tế ảo với hơn 250 gian hàng. Trong suốt thời gian diễn ra sự kiện, hơn 30 tọa đàm và hội thảo chuyên đề đã được tổ chức, với những nội dung thiết thực và sự chia sẻ, thảo luận tích cực của các đại biểu. Đặc biệt, tại Techfest Vietnam 2024, lần đầu tiên Việt Nam đã công bố báo cáo toàn cảnh khởi nghiệp sáng tạo. Báo cáo tổng hợp và cập nhật thông tin, dữ liệu, hoạt động hỗ trợ, các chính sách thúc đẩy, hợp tác quốc tế và một số khuyến nghị nhằm thúc đẩy, phát triển hơn nữa hệ sinh thái khởi nghiệp sáng tạo quốc gia.
Được khởi xướng từ năm 2015, Cuộc thi Tìm kiếm tài năng khởi nghiệp đổi mới sáng tạo quốc gia Techfest Vietnam là một trong những hoạt động được quan tâm nhiều nhất. Vị trí Quán quân của cuộc thi năm nay thuộc về YEAST ERA (YERA), với sản phẩm protein tiên tiến từ men vi sinh. Kết hợp công nghệ lên men sinh khối hiện đại với các thành phần tự nhiên, sản phẩm của YEAR chứa Beta-glucan hỗ trợ hệ miễn dịch và chất xơ hòa tan giúp cải thiện hệ tiêu hóa, có tác dụng tích cực cho sức khỏe con người, đồng thời góp phần bảo vệ môi trường và xây dựng một tương lai bền vững.
Bộ trưởng Bộ KH&CN Huỳnh Thành Đạt phát biểu tại Lễ Khai mạc Techfest Vietnam 2024.
Phát biểu tại Lễ Khai mạc Techfest Vietnam 2024, Bộ trưởng Bộ KH&CN Huỳnh Thành Đạt khẳng định, trong một thập kỷ qua, hệ sinh thái khởi nghiệp sáng tạo của Việt Nam đã phát triển mạnh mẽ, góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh toàn cầu của các doanh nghiệp ứng dụng công nghệ và đổi mới mô hình kinh doanh. Năm 2024, chỉ số hệ sinh thái khởi nghiệp sáng tạo toàn cầu của Việt Nam tăng lên vị trí 56, xếp thứ 5 tại Đông Nam Á và thứ 12 tại châu Á - Thái Bình Dương; chỉ số đổi mới sáng tạo toàn cầu cũng tăng 4 bậc, đứng thứ 44/133 quốc gia và nền kinh tế. Đây là minh chứng cho sự năng động và vị thế ngày càng được khẳng định của Việt Nam trong khu vực và thế giới. Bộ trưởng nhấn mạnh vai trò trung tâm của doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo trong việc thúc đẩy kết nối quốc tế, nâng tầm vị trí Việt Nam trong chuỗi giá trị toàn cầu, nhất là trong bối cảnh số hóa và chuyển đổi xanh. Sự thành công này đến từ nỗ lực sáng tạo của doanh nghiệp, cùng sự chỉ đạo sát sao của Chính phủ, sự phối hợp đồng bộ của các bộ, ngành, địa phương, doanh nghiệp và các tổ chức xã hội. Các chính sách như Đề án 844 (Đề án “Hỗ trợ hệ sinh thái khởi nghiệp sáng tạo quốc gia đến năm 2025”), Đề án 1665 (Đề án "Hỗ trợ học sinh, sinh viên khởi nghiệp đến năm 2025"), Đề án 939 (Đề án "Hỗ trợ phụ nữ khởi nghiệp giai đoạn 2017-2025") đã hỗ trợ hiệu quả doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo trong việc nâng cao năng lực, tiếp cận vốn, mở rộng thị trường và đơn giản hóa thủ tục hành chính. Nhìn về tương lai, Bộ KH&CN cam kết tiếp tục tham mưu, hoàn thiện khung pháp lý và thúc đẩy hợp tác quốc tế để hỗ trợ doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo tiếp cận công nghệ mới, thu hút đầu tư và mở rộng quy mô toàn cầu. Techfest Việt Nam 2024 đánh dấu cột mốc 10 năm phát triển hệ sinh thái khởi nghiệp sáng tạo, là dịp nhìn lại những thành tựu đã đạt được và định hướng cho giai đoạn tiếp theo. Với sự đồng lòng từ chính phủ, các bộ ngành, cộng đồng doanh nghiệp và sự hỗ trợ quốc tế, Bộ trưởng tin tưởng Việt Nam sẽ tiếp tục vươn xa trên bản đồ khởi nghiệp sáng tạo toàn cầu.
Chính phủ sẵn sàng lắng nghe và điều chỉnh chính sách
Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính phát biểu chỉ đạo tại Lễ Khai mạc Techfest Vietnam 2024.
Phát biểu chỉ đạo tại Lễ Khai mạc Techfest Vietnam 2024, Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh vai trò quan trọng của việc phát triển hệ sinh thái khởi nghiệp sáng tạo, xem đây là động lực then chốt giúp nâng cao năng suất, chất lượng, hiệu quả và sức cạnh tranh cho từng doanh nghiệp và nền kinh tế nói chung. Theo Thủ tướng, khởi nghiệp sáng tạo không chỉ tạo ra những bước đột phá, kiến tạo thị trường, ngành nghề và phương thức kinh doanh mới mà còn khai thác hiệu quả tiến bộ KH&CN, thúc đẩy chuyển đổi số, chuyển đổi xanh và kinh tế tuần hoàn, hướng tới phát triển bền vững. Thủ tướng nhấn mạnh, khởi nghiệp sáng tạo để bứt phá, vượt qua chính mình, để vươn xa, bay cao trong bầu trời kỷ nguyên số và phát triển xanh. Đây là con đường dẫn đến mục tiêu biến Việt Nam thành trung tâm đổi mới sáng tạo khu vực và thế giới, hiện thực hóa khát vọng phát triển đất nước hùng cường, thịnh vượng, nhân dân ấm no, hạnh phúc, đồng thời phát huy giá trị văn hóa và tinh thần Việt Nam. Thủ tướng khẳng định, nguồn lực xuất phát từ tư duy và tầm nhìn, động lực từ đổi mới và sáng tạo, còn sức mạnh từ nhân dân và doanh nghiệp. Trong bối cảnh Việt Nam đi sau, cơ hội và thách thức song hành, đổi mới sáng tạo chính là động lực mới để tạo ra lực lượng sản xuất mới, đưa đất nước vượt lên. Tuy nhiên, Thủ tướng cũng cho rằng, đổi mới sáng tạo luôn đi kèm rủi ro, đòi hỏi tinh thần quyết đoán, sẵn sàng chấp nhận thách thức và vượt qua giới hạn bản thân. Thời gian, trí tuệ và hành động đúng lúc là những yếu tố then chốt để nắm bắt thời cơ, đưa Việt Nam tiến kịp, đồng hành và vượt lên trên trong kỷ nguyên mới.
Thủ tướng Phạm Minh Chính khẳng định, Đảng và Nhà nước luôn coi khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo là quốc sách hàng đầu, đóng vai trò then chốt trong chiến lược phát triển nhanh và bền vững của đất nước. Văn kiện Nghị quyết Đại hội XIII và Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội giai đoạn 2021-2030 đã đặt mục tiêu nâng cao hiệu quả hệ thống đổi mới sáng tạo quốc gia, xây dựng hệ sinh thái khởi nghiệp lấy doanh nghiệp làm trung tâm, nhằm tạo bứt phá về năng suất, chất lượng và sức cạnh tranh của nền kinh tế. Chính phủ đã giao Bộ KH&CN xây dựng dự thảo Luật Khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo, cùng với Nghị định về đổi mới sáng tạo và khởi nghiệp sáng tạo. Bên cạnh đó, Thủ tướng cũng chỉ ra những hạn chế như thiếu nguồn lực hỗ trợ, chậm đổi mới tư duy và khung pháp lý, chưa chuẩn hóa khái niệm và chính sách về khởi nghiệp sáng tạo, sự tham gia của các doanh nghiệp lớn còn hạn chế, hạ tầng cho thử nghiệm công nghệ chưa đáp ứng nhu cầu, đặc biệt trong các lĩnh vực công nghệ cao. Để thúc đẩy hệ sinh thái khởi nghiệp sáng tạo trong thời gian tới, Thủ tướng nhấn mạnh tầm quan trọng của mối liên kết giữa Nhà nước, cơ sở đào tạo và doanh nghiệp. Nhà nước đóng vai trò kiến tạo và xây dựng chính sách, viện nghiên cứu, trường đại học đào tạo nhân lực và truyền cảm hứng, trong khi doanh nghiệp hỗ trợ và tạo môi trường thực tiễn cho khởi nghiệp. Thủ tướng kêu gọi tư duy đột phá, tinh thần dám nghĩ, dám làm, chấp nhận rủi ro từ tất cả các bên, với phương châm "lợi ích hài hòa, rủi ro chia sẻ". Thủ tướng khẳng định, cần tạo môi trường pháp lý thuận lợi, cơ chế chính sách minh bạch và linh hoạt để huy động nguồn lực từ cộng đồng doanh nghiệp, đặc biệt là các tập đoàn lớn, nhằm phát triển bền vững hệ sinh thái khởi nghiệp sáng tạo. Việc hình thành thị trường cho đổi mới sáng tạo và phát huy vai trò của quỹ đầu tư mạo hiểm cũng là yếu tố quan trọng để hiện thực hóa khát vọng này.
Đội thi YEAST ERA giành giải Nhất của Cuộc thi Tìm kiếm tài năng khởi nghiệp đổi mới sáng tạo quốc gia Techfest Vietnam.
Phát biểu chỉ đạo tại chương trình, Thủ tướng nhấn mạnh, ba yêu cầu chủ đạo trong việc phát triển hệ sinh thái khởi nghiệp sáng tạo quốc gia, đặt trong bối cảnh thế giới đang biến đổi nhanh chóng với nhiều cơ hội và thách thức lớn.
Thứ nhất, cần thu hút mạnh mẽ nguồn lực từ các tập đoàn quốc tế và trong nước để hỗ trợ các hoạt động khởi nghiệp sáng tạo. Những nguồn lực này không chỉ giúp nâng cao năng lực tài chính mà còn mang đến công nghệ tiên tiến và kinh nghiệm quản trị, tạo nền tảng vững chắc cho hệ sinh thái phát triển.
Thứ hai, cần tập trung nuôi dưỡng và phát triển nhiều kỳ lân công nghệ - các doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo trong lĩnh vực công nghệ mới, có khả năng tạo đột phá và nâng tầm Việt Nam trên bản đồ công nghệ thế giới.
Thứ ba, việc xây dựng một hệ sinh thái khởi nghiệp sáng tạo toàn diện, bao trùm và bền vững là điều kiện then chốt, đảm bảo mọi thành phần trong xã hội đều được hưởng lợi từ sự phát triển này, đặc biệt là thế hệ trẻ.
Thủ tướng cho rằng, khởi nghiệp sáng tạo phải gắn với tư duy mới, cách làm mới, thể hiện tinh thần dám nghĩ, dám làm, dám chấp nhận rủi ro và dám hành động vì lợi ích quốc gia. Tư duy hỗ trợ thay vì cấm đoán, hợp tác thay vì xin cho, dài hạn thay vì ngắn hạn cần được áp dụng để tạo điều kiện tối ưu cho các ý tưởng sáng tạo và mô hình kinh doanh mới. Hệ sinh thái khởi nghiệp sáng tạo phải trở thành trụ cột thúc đẩy đổi mới mô hình tăng trưởng dựa trên KH&CN, tạo môi trường lý tưởng để nuôi dưỡng và đào tạo thế hệ doanh nhân công nghệ tương lai. Thủ tướng khẳng định tinh thần “Đổi mới để bay cao; sáng tạo để vươn xa; hội nhập để phát triển". Để thực hiện các mục tiêu này, cần tập trung hoàn thiện thể chế nhằm thúc đẩy đổi mới sáng tạo, trong đó ưu tiên các lĩnh vực chuyển đổi số, trí tuệ nhân tạo, điện toán đám mây, internet vạn vật, blockchain, phát triển xanh, kinh tế tuần hoàn và kinh tế tri thức. Các giải pháp như đảm bảo nguồn lực tài chính, phát triển nhân lực chất lượng cao, xây dựng "sàn giao dịch" cho đổi mới sáng tạo và thúc đẩy hội nhập quốc tế được coi là các bước đi thiết yếu. Những nhiệm vụ này không chỉ giải quyết thách thức mà còn tận dụng cơ hội để đưa hệ sinh thái khởi nghiệp sáng tạo của Việt Nam trở thành động lực phát triển quốc gia, khẳng định trí tuệ và bản lĩnh Việt Nam trên trường quốc tế.
Thủ tướng Chính phủ đồng thời giao nhiệm vụ cụ thể cho các bộ, ngành và địa phương nhằm thúc đẩy phát triển hệ sinh thái khởi nghiệp sáng tạo. Trong đó, Bộ KH&CN cần xây dựng cơ chế, chính sách đột phá, hoàn thiện Luật KH&CN sửa đổi và Nghị định về khởi nghiệp sáng tạo. Bộ Kế hoạch và Đầu tư cần thay thế Nghị định 94/2020/NĐ-CP quy định về cơ chế, chính sách ưu đãi đối với Trung tâm Đổi mới sáng tạo Quốc gia. Bộ Giáo dục và Đào tạo cần đẩy mạnh lồng ghép khởi nghiệp sáng tạo vào chương trình đào tạo để trang bị nền tảng tri thức cho thế hệ trẻ. Bộ Ngoại giao giữ vai trò cầu nối quốc tế, mở rộng mạng lưới kết nối tri thức toàn cầu, huy động trí thức người Việt và quốc tế; đồng thời phối hợp với Bộ Công an nghiên cứu chính sách thị thực phù hợp. Các bộ, ngành khác cần đổi mới mạnh mẽ tư duy và hành động, tổ chức hoạt động khởi nghiệp sáng tạo sát thực tiễn và xu hướng toàn cầu.
Tại địa phương, các cấp chính quyền cần triển khai linh hoạt chính sách, nghiên cứu giải pháp phù hợp để hỗ trợ doanh nghiệp và cộng đồng dễ dàng tiếp cận tài chính, mạng lưới chuyên gia, phòng thí nghiệm. Thủ tướng cũng kêu gọi cộng đồng doanh nghiệp, nhà đầu tư. Mọi người dân tham gia chung tay xây dựng hệ sinh thái khởi nghiệp quốc gia. Các tổ chức hỗ trợ như vườn ươm và trường đại học cần đóng vai trò kết nối doanh nghiệp với nguồn lực, cập nhật mô hình hỗ trợ tiên tiến, đồng hành với doanh nghiệp từ ý tưởng tới mở rộng quy mô toàn cầu. Chính phủ cam kết đồng hành, tạo chính sách ổn định, quản trị thông minh, xây dựng môi trường thuận lợi và hỗ trợ toàn diện cho khởi nghiệp sáng tạo, từ vốn ưu đãi, nhà ở, visa, tới hạ tầng hiện đại. Thủ tướng nhấn mạnh, khởi nghiệp sáng tạo không chỉ là nguồn lực phát triển bền vững mà còn là niềm tự hào và trí tuệ dân tộc, kêu gọi tinh thần “dám nghĩ, dám làm, dám đổi mới” để Việt Nam vươn mình trở thành quốc gia phát triển thịnh vượng.
CD
