Theo một nghiên cứu thử nghiệm hệ thống cảnh báo lũ, lũ quét cho lưu vực sông Nghĩa Lộ, huyện Trạm Tấu, tỉnh Yên Bái, diễn biến lũ quét trong khoảng vài chục năm trở lại đây ở Việt Nam có xu hướng tăng nhanh và ngày càng nghiêm trọng. Các tỉnh thường xuyên xảy ra lũ quét, sạt lở đất nhất là Lào Cai, Hà Giang, Lai Châu, Sơn La, Cao Bằng, Bắc Cạn… Từ những thiệt hại to lớn do lũ quét gây ra đối với Việt Nam cần phải có giải pháp công nghệ phù hợp, hiện đại nhằm nâng cao khả năng ứng phó với lũ quét cho các khu vực có nguy cơ cao với mục tiêu giảm thiểu thiệt hại về người khi lũ quét xảy ra.
“Nghiên cứu thử nghiệm hệ thống cảnh báo lũ, lũ quét trên nền WebGIS cho lưu vực sông Nghĩa Lộ, huyện Trạm Tấu, tỉnh Yên Bái” do Viện Khoa học Thủy lợi Việt Nam thực hiện từ tháng 1/2020 đến tháng 6/2021 nhằm mục đích xây dựng một hệ thống cảnh báo lũ quét trực tuyến, giúp người dân và chính quyền địa phương có những thông tin cần thiết về nguy cơ lũ quét, từ đó đưa ra quyết định nhằm giảm thiểu thiệt hại về người và tài sản trong những khu vực thường xuyên chịu ảnh hưởng bởi loại hình thiên tai phổ biến này.
Nghiên cứu đề xuất cơ sở khoa học thiết lập hệ thống cảnh báo lũ, lũ quét bao gồm lựa chọn địa điểm, yêu cầu hệ thống, phương thức cảnh báo, quy mô cảnh báo và thiết lập các mức cảnh báo và xây dựng giao diện quản lý, vận hành hệ thống cảnh báo lũ, lũ quét trên nền Web-GIS.
Hệ thống cảnh báo sớm lũ, lũ quét trên nền WebGIS là một hệ thống hoàn chỉnh, có khả năng hiển thị các yếu tố cần thiết về thông tin lũ như lượng mưa, ngưỡng cảnh báo, tình trạng lũ lụt và thời gian truyền lũ. Hệ thống có khả năng tính toán và hiển thị nguy cơ lũ, lũ quét theo thời gian thực hoặc theo các kịch bản giả định phục vụ dự báo.
Quá trình vận hành thử nghiệm hệ thống cảnh báo lũ, lũ quét trên nền Web-GIS cho lưu vực sông Nghĩa Lộ, huyện Trạm Tấu, tỉnh Yên Bái đã hoạt động ổn định theo thời gian thực. Quá trình thu thập dữ liệu mưa và tính toán kết quả nguy cơ lũ, lũ quét được hoàn thành trong khoảng 5 phút với mỗi 10 phút. Thông tin cảnh báo được đẩy về email của người dùng đăng ký ở trên website khi có mưa lũ với kết quả tính toán xuất hiện cấp độ nguy cơ lũ nhanh trở lên.
Kết quả của nghiên cứu đã xây dựng được một hệ thống lũ, lũ quét trực tuyến. Hệ thống này sẽ thu thập các thông tin về lượng mưa theo thời gian thực, kết hợp với các đặc trưng lưu vực, từ đó đưa ra mức độ nguy cơ, lũ, lũ quét cho lưu vực nghiên cứu. Toàn bộ quá trình tính toán, xử lý theo thời gian thực và kết quả được lưu trữ trong CSDL của hệ thống. Người dùng có thể quản lý, theo dõi, truy xuất thông tin về lũ, lũ quét trên giao diện của Website, đồng thời có thể nhận được các thông tin cảnh báo lũ, lũ quét khi xuất hiện nguy cơ thông qua email theo thời gian thực.
H.Hà - mard.gov.vn
