Tuy nhiên, theo khảo sát của Bộ Công Thương, mức độ sẵn sàng với cuộc CMCN 4.0 của các doanh nghiệp sản xuất công nghiệp đang ở mức thấp với điểm trung bình toàn ngành là 0,53/5. Năng lực tiếp cận hạn chế ở cả sáu trụ cột, gồm: Chiến lược và Tổ chức; Nhà máy thông minh; Vận hành thông minh; Dịch vụ dựa trên nền tảng dữ liệu; Sản phẩm thông minh và Người lao động.
Theo Vụ trưởng Vụ Khoa học và Công nghệ (Bộ Công Thương) Trần Việt Hòa, bên cạnh việc thiếu một chiến lược phát triển phù hợp với bối cảnh của cuộc CMCN 4.0, khả năng chuyển đổi số của các doanh nghiệp cũng đang bị hạn chế bởi những vấn đề có tính chất hết sức cơ bản mà ngay cả doanh nghiệp cũng chưa nhận thức hết được.
Một số hạn chế có thể kể đến như: khả năng số hóa dữ liệu trong doanh nghiệp chưa cao, mức độ ứng dụng các công nghệ chủ yếu từ cuộc CMCN 4.0 của các doanh nghiệp sản xuất công nghiệp còn rất thấp, phần lớn các doanh nghiệp hiện nay cũng chưa trang bị những kỹ năng đầy đủ cho người lao động để làm việc trong một nhà máy thông minh,...
Chính vì vậy, trong giai đoạn tới, để nâng cao năng suất, năng lực cạnh tranh của các ngành, lĩnh vực và sản phẩm công nghiệp chủ lực, ngành Công Thương sẽ triển khai các hoạt động khoa học và công nghệ tập trung theo hướng hỗ trợ, thúc đẩy các doanh nghiệp ứng dụng các công nghệ sản xuất và công nghệ quản trị hiện đại gắn với quá trình chuyển đổi số và phát triển sản xuất thông minh.
Theo Vụ trưởng Vụ Khoa học và Công nghệ Trần Việt Hòa, trước hết sẽ tập trung nâng cao năng lực hấp thụ công nghệ, nâng cấp công nghệ cho doanh nghiệp; tạo nền tảng vững chắc giúp doanh nghiệp nâng cao năng suất, chất lượng, khả năng cạnh tranh, từ đó tận dụng tốt các cơ hội tiếp cận thị trường từ các hiệp định thương mại, nâng cao vị thế trong chuỗi giá trị toàn cầu. Cùng với đó, thúc đẩy hoạt động khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo tại doanh nghiệp. Cơ quan quản lý sẽ đóng vai trò kết nối, hướng dẫn, hỗ trợ, thiết lập các yếu tố nền tảng cho quá trình đổi mới công nghệ của doanh nghiệp.
Tiếp đó, tập trung xây dựng và triển khai các chương trình khoa học và công nghệ trọng điểm của Bộ gắn với phát triển các ngành công nghiệp nền tảng, mũi nhọn, đáp ứng nhu cầu về tư liệu sản xuất cơ bản của nền kinh tế. Trong đó, ưu tiên triển khai hoạt động hỗ trợ doanh nghiệp ngành Công Thương ứng dụng công nghệ mới của cuộc CMCN 4.0 và thực hiện chuyển đổi số. Đồng thời, triển khai kết nối các chương trình khoa học và công nghệ trọng điểm của Bộ với hoạt động khoa học và công nghệ của doanh nghiệp trong ngành.
Đặc biệt, Bộ Công Thương sẽ tăng cường nâng cao năng lực, phát huy tiềm lực của các tổ chức khoa học và công nghệ trong ngành; nâng cao hiệu quả, chất lượng của hoạt động nghiên cứu, tư vấn và chuyển giao công nghệ của các tổ chức khoa học và công nghệ công lập. Theo đó, Bộ sẽ tiếp tục ưu tiên đầu tư và hỗ trợ để phát huy tiềm lực, lợi thế của mạng lưới các tổ chức khoa học và công nghệ chuyên ngành với bề dày kinh nghiệm, đội ngũ chuyên gia, cán bộ nghiên cứu có trình độ chuyên môn cao; đồng thời khai thác hiệu quả các phòng thí nghiệm, xưởng thực nghiệm tại các viện nghiên cứu, trường đại học trực thuộc Bộ .
Ngoài ra, tiếp tục đổi mới mạnh mẽ công tác quản lý, hướng dẫn, tổ chức thực hiện các hoạt động khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo ngành Công Thương theo hướng hiện đại, tập trung vào kết quả thông qua việc đổi mới quy định về quản lý, đơn giản hóa quy trình thực hiện, đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin để nâng cao tính thống nhất, minh bạch. Tạo thuận lợi và khuyến khích sự tham gia của các cá nhân, tổ chức vào hoạt động khoa học và công nghệ của ngành, đặc biệt là các doanh nghiệp, đẩy mạnh thực hiện cơ chế nhà nước đặt hàng.
Đặt nhu cầu xã hội và doanh nghiệp vào trung tâm của hệ thống đổi mới sáng tạo, xây dựng hệ thống chính sách hướng tới phục vụ đổi mới sáng tạo, tôn trọng đặc thù của lao động sáng tạo với việc chấp nhận những rủi ro, độ trễ trong khoa học cũng như dỡ bỏ các rào cản duy ý chí và hành chính hóa trong hoạt động khoa học và công nghệ, đầu tư mạnh mẽ vào khoa học và công nghệ, đổi mới sáng tạo nhất là ưu tiên hoạt động nghiên cứu ứng dụng với chính sách ‘bắt kịp”, tiến tới “dẫn dắt” về công nghệ đối với các doanh nghiệp sản xuất, hình thành nguồn nhân lực kỹ thuật chất lượng cao, thu hút và phát triển nhân tài… sẽ là những giải pháp cốt lõi trong phát triển khoa học và công nghệ, đổi mới sáng tạo trong giai đoạn tới.
"Chuyển đổi số sẽ là một hành trình dài và mỗi doanh nghiệp cần xây dựng cho mình một lộ trình cụ thể dựa trên các yếu tố: Năng lực hiện tại của doanh nghiệp so với yêu cầu của phát triển công nghiệp thông minh; ưu tiên hay những thách thức hiện tại đối với vấn đề phát triển của doanh nghiệp và cuối cùng là hiệu quả mang lại là gì. Đầu tư đổi mới công nghệ, thực hiện chuyển đổi số sẽ là đầu tư cho những giá trị và sức cạnh tranh mới của doanh nghiệp. Lộ trình này sẽ phụ thuộc rất lớn vào chiến lược và tầm nhìn của doanh nghiệp trong một bối cảnh phát triển mới" - Ông Trần Việt Hòa - Vụ trưởng Vụ Khoa học và Công nghệ
